Er zijn dan van die dingen (Requiem for dad)

In december 2022 was het 100 jaar geleden dat mijn vader werd geboren. Hij overleed een kleine 10 jaar daarvoor, niet lang voor zijn 91^e verjaardag. We hadden een liefdevolle maar tevens complexe relatie. Maar ja, voor welke vader-zoon relatie geldt dat niet.

Zijn overlijden hakte er flink bij mij in. Hij lag voor een relatieve kleinigheid in het ziekenhuis maar hij liep, naar later bleek, een ziekenhuisbacterie op die zich nestelde in zijn toch al zwakke hart. Die bacterie kreeg men niet onder de duim. Hij ging snel achteruit. Op enig moment werden mijn zus en ik gevraagd naar het ziekenhuis te komen, waar we van de artsen te horen kregen dat hij niet meer beter zou worden. Men stelde palliatieve sedatie voor om hem verder lijden te besparen. Voor mij kwam dit uit de hemel vallen. Met mijn vader bleek dit al eerder die week te zijn besproken, maar toen had hij aangegeven dat zijn gezin er nog niet aan toe was. Toch leek het hem nu ook te overvallen toen we met de artsen zijn kamer binnen kwamen.
“Wat kijken jullie allemaal bedrukt?”
De artsen zeiden dat ze niets meer konden doen en verwezen naar het eerdere gesprek met hem. Ze stelden voor om de palliatieve sedatie te gaan starten als hij zover was.
“Daar moet ik even over nadenken.” En wat later: “Tja, dan moet dat maar.”
De kleinkinderen werden opgetrommeld om afscheid te nemen. Het was vanzelfsprekend een emotionele bijeenkomst.
 
En toen was het zover. De avond van de middag van het slechte nieuws. De infusen met sondevoeding werden omgewisseld voor die met slaapmiddelen en morfine. Het leek wel een rollercoaster; in mijn beleving ging het allemaal razendsnel. Mijn vader werd slaperig, maar vond terwijl ik naast hem zat niet gelijk zijn rust. Niet lang voordat hij in een definitieve slaap terecht kwam, pakte hij mijn hand en zei een paar keer: “Jan, help, help me…”
Ik begreep hem niet. Wilde hij toch blijven leven? Of wilde hij dat ik hem hielp te sterven? Ik vond het vreselijk. Ik bleef die avond als laatste bij hem. Hij had eerder eens gezegd niet alleen te willen sterven. De volgende ochtend vroeg is hij overleden, in aanwezigheid van mijn moeder en zus. Alsof hij op ze had gewacht.

Ik was heel erg verdrietig en vond zijn laatste reis behoorlijk traumatisch. Ik gunde hem en mijzelf een beter afscheid. Een nieuwe laatste reis. Eentje die, wetend wat de bestemming is, natuurlijk ook grillig is en langs scherpe bochten en randen voert. Maar die uiteindelijk toch over die laatste mooie top naar een rustige bestemming leidt. Waar dat is weet ik niet precies. Maar wel dat hij daar de rust ervaart die hij verdient. Ik wilde hem zo graag helpen. Die laatste reis is dit muziekstuk geworden.

Er zijn dan van die dingen…
Het leven als reis.

Er zijn natuurlijk in het leven van die dingen die je verdrietig maken, waar je somber van wordt, waar je bang voor bent.
Maar er zijn ook – meer nog – van die dingen die je blij maken, waar je enorm van kunt genieten, die je troost en houvast bieden, waar je heel gelukkig van wordt.
Ik voel en denk dat het nu goed is.
Rust zacht, papa.

je zoon Jan X